Levensverhaal
Hasebroeklaan 13

hier woonden

Sigfried Matthijs Cohen, geboren Arnhem 5-11-1892 - vermoord 27-08-1943 Auschwitz

Elisabeth Minette Henriette Cohen - Wijsenbeek, geboren Culemborg 23-7-1894- vermoord 27-08-1943 Auschwitz

Johanna Rosette Cohen, geboren Amsterdam 12-05-1932 - vermoord 27-08-1943 Auschwitz

Als beroep van Sigfried Mathijs Cohen staat genoteerd: correspondent bij een meubelfabriek. Hij is op 28 mei 1931 in Amsterdam getrouwd met Elisabeth Wijsenbeek. Een jaar later op 12 mei 1932, is hun dochter Johanna Rosette geboren. Het gezin kwam op 1 juli 1939 vanuit Amsterdam in Bilthoven wonen in Hasebroeklaan 13 en zij hebben daar gewoond tot juni 1942.

De Joden in Nederland kregen in 1941 steeds meer te maken met vrijheid beperkende maatregelen. Medio 1942 werden de Joodse inwoners van de gemeente De Bilt verplicht naar Amsterdam te verhuizen. Of ook het gezin Cohen naar Amsterdam is gegaan is onduidelijk, er is althans van hen daar geen inschrijving in het bevolkingsregister terug te vinden. Op de persoonskaarten die in het gemeentearchief van De Bilt bewaard zijn gebleven staat eind 1942 de afkorting VOW genoteerd. Die afkorting stond voor: vertrokken onbekend waarheen.

Wat er met hen is voorgevallen in de periode vanaf juni 1942 hebben we niet kunnen achterhalen. Mogelijk hebben zij ondergedoken gezeten. Hoe het ook zij, op 31 juli 1943 zijn zij in Kamp Westerbork aangekomen. Opgepakte onderduikers werden aangemerkt als strafgeval en kwamen in Kamp Westerbork terecht in de zgn. strafbarak en werden versneld op transport gesteld. Ik heb niet kunnen achterhalen of het gezin Cohen in de strafbarak heeft gezeten maar zij zijn wel al snel op transport gesteld. De namen Sigfried Mathijs Cohen, Elizabeth Minnette Henriette Cohen-Wijsenbeek en Johanna Rosette Cohen vinden we terug op de transportlijst van 24 augustus van Westerbork naar Auschwitz. Verdere documentatie ontbreekt en we moeten aannemen dat zij op 27 augustus direct na aankomst in Auschwitz in de gaskamers zijn vermoord, 51, 50 en 11 jaar oud.

Johanna Rosette had als roepnaam Hansje. Zij is mogelijk te zien op een klassenfoto van de kleuterklas van de Montessorischool in Amsterdam. In de Hollandse Schouwburg in Amsterdam staat als herdenkingsmonument aan de Jodenvervolging het kunstwerk In Memoriam, vervaardigd door Willem Volkersz.  In dit werk zijn een aantal gestileerde koffers opgenomen met daarop namen van joodse slachtoffers. Op één van die koffers vinden we de naam Johanna Rosette Cohen terug.

Wij hebben geen nabestaanden kunnen traceren. Vader Sigfried had een broer Albert Emanuel Cohen en deze heeft de oorlog overleefd. Hij is in 1970 overleden en blijkens zijn overlijdensadvertentie had hij kinderen en kleinkinderen. Het is echter nog niet gelukt met een van hen in contact te komen. Eén buurtbewoonster kan zich het gezin Cohen nog herinneren. Zij was bevriend met Hansje Cohen die leerling was in de Werkplaats. Zij vertelde mij dat het gezin in 1942 opeens weg was en dat zij zich altijd heeft afgevraagd hoe het hen verder is vergaan.

ET

Hansje Cohen, in klas in Amsterdam 1937

Hansje Cohen in 1937 ? in Amsterdamse schoolklas

onthulling 1 september 2021

foto : Donald Noorhoff