De stenen die op 5 mei 2024 gelegd werden, door Renée Fink (Renate Laser)

Levensverhalen
Overboslaan 40

Hier woonden 

Fritz Laser, geboren 30-5-1896 – vermoord 31-3-1944 Auschwitz

Edit Laser-Löwenstein, geboren 15-7-1911 – vermoord 19-11-1943 Auschwitz

Else Laser-Sachs, geboren 12-5- 1873 – vermoord 19-11-1943 Auschwitz

Heinz Löwenstein, geboren 17-2-1919 – vermoord 29-2-1944, Den Haag

Gustav Heijmann, geboren 2-11-1867 – vermoord 14-5-1943 Sobibor

Selma Heijmann-Kaufmann, geboren 19-7-1875 – vermoord 14-5-1943 Sobibor

Fritz Laser en Edith Laser-Löwenstein zijn in 1933 vanuit Breslau (nu Vroslav , Polen) gevlucht naar Den Haag en gaan wonen aan de Berkenbosch Blokstraat 18. Ook Else Sachs, de moeder van Fritz, kwam met hen mee. Op 12 december 1937 wordt dochter Renate Gabrielle in Den Haag geboren. Nadat de Duitsers Nederland zijn binnengevallen worden alle Duitse Joden die in Den Haag wonen verplicht daar weg te gaan. In oktober 1940 verhuizen zij naar De Bilt, vinden eerst onderdak op Soestdijkseweg 180 en in 1942 verhuizen zij naar Overboslaan 40. Daar blijven zij wonen tot medio 1943 dat is geruime tijd nadat de Joden in De Bilt werden verplicht te verhuizen naar Amsterdam. Waarschijnlijk hebben zij uitstel van deze verhuisverplichting kunnen krijgen omdat ze een functie hadden bij de Joodse Raad. In het Joods weekblad van december 1942 staat een advertentie waarin het adres Overboslaan 40 genoemd wordt als secretariaat van de JR in Bilthoven. Zij hebben natuurlijk de dreiging gevoeld van naderend onheil, van deportatie zonder precies te weten wat er daarna zou gaan gebeuren. Zij besloten voor hun dochter Renate een veilig onderkomen te zoeken en zij  vonden dat bij de familie van de Brink in Laren, een groot katholiek gezin van negen kinderen waar Renate kon worden ingeschoven zonder dat te veel opviel. Misschien hebben zij hierbij hulp gehad van hun buurvrouw op nummer 42 Zus Boerma -Derksen, een dappere verzetsvrouw die die hielp bij het vinden van onderduikadressen en zelf ook een joods jongetje in huis hadden. Ergens in 1942 hebben zij Renate in Bilthoven bij iemand achter op de bagagedrager van een fiets gezet waarmee zij naar Laren werd gebracht. Het moet een hartverscheurend moment zijn geweest om je vierjarig kind aan vreemden mee te geven, onzeker over wat haar te wachten staat en onzeker of je haar ooit nog zult terugzien. Renate Laser heeft drie jaar in het gezin van de Brink in Laren bescherming gevonden en heeft zo de oorlog kunnen overleven.

Haar ouders Fritz Laser, Edith Laser Löwenstein en haar grootmoeder Else Laser -Sachs zijn in 1943 in onderduik gegaan maar zijn is november opgepakt in Woerden.

Zij zijn op 11 november in Kamp Westerbork aangekomen en vijf dagen later op transport gezet naar Auschwitz. Daar zijn grootmoeder Else (Laser-) Sachs en moeder Edit Laser-Loewenstein na aankomst op 19 november 1943 in de gaskamers vermoord. Moeder Edith 32 jaar oud, grootmoeder Else 70 jaar oud. Fritz Laser is geselecteerd voor dwangarbeid en heeft nog een ellendige tijd moeten doormaken totdat hij op 31 maart 1944 is bezweken, 48 jaar oud.

Heinz Löwenstein was de broer van Edith Laser-Löwenstein. Hij kwam in 1939 vanuit Breslau naar Den Haag en ook hij verhuist in oktober1940 mee naar Bilthoven, eerst de Soestdijkseweg 180, later Overboslaan 40. De wegen die hij is gegaan in de oorlog zijn moeilijk precies te volgen. Hij heeft ervoor gekozen niet in lijdzaamheid zijn noodlot af te wachten maar actief in verzet te gaan. Hij was lid van een verzetsgroep die zich “Oranje Vrijbuiters' noemden en actief was in de omgeving van Utrecht onder meer betrokken bij het liquideren van collaborateurs, spionage en diefstal van distributiebescheiden. In het najaar van 1943 werden de meeste Oranje Vrijbuiters door de SD gearresteerd. Heinz Löwenstein was één van de arrestanten. In februari 1944 stonden twintig Oranje Vrijbuiters terecht in een proces en werden allen ter dood veroordeeld. Op 29 februari 1944 werden 18 Oranje Vrijbuiters op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd. Onder hen Heinz Löwenstein, 25 jaar oud.

Gustav Heijmann was getrouwd met Selma Kaufman in 1898 in St Tonis in Duitsland. Zij kwamen in 1939 naar Den Haag vanuit Krefeld. Op 23 oktober 1940 verhuisden zij naar Bilthoven, Julianalaan 280 en op 13 augustus 1941 staan zij ingeschreven op Soestdijkseweg 180 en op 28 mei 1942, Overboslaan 40. In september 1942 verhuisden zij onder dwang naar Amsterdam Zuider Amstellaan 43 en in december 1942 naar de Bothastraat. In Amsterdam hebben zij gevolg gegeven aan een oproep zich te melden óf zijn ze opgepakt bij een huiszoeking of een razzia en op 9 maart 1943 aangekomen in Kamp Westerbork. Daar hebben zij twee maanden verbleven en toen op 11 mei 1943 op transport gezet naar Sobibor waar zij na aankomst op 14 mei 1943 in de gaskamers zijn vermoord, 75 en 67 jaar oud.

Renate Laser is na de oorlog in Bilthoven gaan wonen op Parklaan 43, samen met haar grootmoeder en een tante van moeders kant. Zij was leerlinge op de Werkplaats Kindergemeenschap van Kees Boeke. In 1948 is zij met haar grootmoeder en tante naar de VS geëmigreerd. Die eerste jaren in de VS vielen haar zwaar omdat zij zich ondanks alles, in Bilthoven heel goed thuis had gevoeld. Er werd  besloten dat haar voornaam voortaan Renée zou zijn, haar familieleden vonden dat “Renate” in het Engels niet goed was uit te spreken.

Later is zij getrouwd en heeft zij een zoon en een dochter gekregen. Ze heet nu Renée Fink en geeft in de VS regelmatig voordrachten om over haar oorlogsverleden te vertellen. Op Bevrijdingsdag, zondag 5 mei 2024 heeft zij samen met haar zoon, voor het huis aan de Overboslaan 40 de struikelstenen voor haar ouders, grootmoeder en oom geplaatst.